Tobb: 2022’de Yüksek Teknoloji Üreten Sanayi Tesisi Oranı da Büyük Firmaların İstihdamdaki Payı da Düştü

Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) verilerine göre; 2022’de yüksek teknoloji kapsamındaki sanayi tesislerinin oranı, yüzde 2,38’den yüzde 2,31’e geriledi. Orta-yüksek teknoloji kapsamındaki sanayi tesislerinin oranı, yüzde 24,3’ten yüzde 23,73’e düştü. Orta-düşük teknoloji kapsamındaki sanayi tesislerinin oranı, yüzde 30,57’den yüzde 30,26’ya indi. Aynı dönemde büyük firmaların istihdamdaki payı da 36,60’tan yüzde 36,49’a düştü.

TOBB, 2022 yılı sanayi kapasite raporu istatistikleri bugün açıklandı.​ Buna göre; 2021 yılında 85 bin 790 olan kapasite rapor sayısı, 2022 yılında yüzde 11,67’lık artışla 95 bin 804’e çıktı. TOBB’un, orta ve yüksek teknoloji kapsamındaki tesislerin oranının gerilediğine ve büyük firmaların istihdamdaki payının düştüğüne işaret eden verileri şöyle:

“2022 YILI SONU İTİBARİYLE 95 BİN 804 ADET GEÇERLİ SANAYİ KAPASİTE RAPORU BULUNUYOR: 2021 yılında 85 bin 790 olan kapasite rapor sayısı, 2022 yılında yüzde 11,67 artışla 95 bin 804 oldu. Bu raporların ait olduğu üretim tesislerinin yüzde 44,70’inde 1-9 arasında, yüzde 39,20’sinde 10-49 arasında, yüzde 7,80’inde 50-99 arasında, yüzde 5,75’inde 100-249 arasında, yüzde 2,55’ınde ise 250’den fazla çalışan bulunuyor.

SANAYİ KAPASİTE RAPORUNA SAHİP TESİSLERDE TOPLAM ÇALIŞAN SAYISI, ÖNCEKİ YILA GÖRE YÜZDE 8,27 ARTTI: Toplam çalışanların yüzde 5,54’ü 1-9 çalışan bulunan tesislerde istihdam edilirken yüzde 22,44’ü 10-49, yüzde 13,54’ü 50-99, yüzde 21,99’u 100-249, yüzde 36,49’u ise 250 ve daha fazla çalışanı bulunan tesislerde istihdam ediliyor. 2022 yılında sanayi kapasite raporuna sahip tesislerde toplam çalışan sayısı, önceki yıla göre yüzde 8,27 artışla 3 milyon 871 bin 480 oldu.

GEÇERLİ RAPORLARA GÖRE İSTİHDAMIN EN FAZLA OLDUĞU İL İSTANBUL: Geçerli raporlara göre istihdamın en fazla olduğu ilk beş il, sırası ile İstanbul (790 bin 646), Bursa (325 bin 682), İzmir (259 bin 311), Kocaeli (232 bin 883) ve Ankara (223 bin 307) oldu. En az çalışan bulunan son beş il, sırası ile Iğdır (bin 64), Hakkâri (718), Ardahan (592), Tunceli (497), Bayburt (298) oldu.

BÜYÜK FİRMALARIN İSTİHDAMDAKİ PAYI DÜŞTÜ: 2021-2022 döneminde KOBİ ölçeğindeki sanayi firmalarının istihdamdaki payı yüzde 63,40’tan yüzde 63,51’e yükselirken büyük firmaların payı yüzde 36,60’tan yüzde 36,49’a düştü. 2021 ile karşılaştırıldığında, 2022’de sanayide en çok istihdam artışı sağlayan şehirler; Bitlis (yüzde 52,90), Siirt (yüzde 44,27), Erzurum (yüzde 39,63), Şırnak (yüzde 38,57), Ardahan (yüzde 37,04) oldu.

SANAYİDE İSTİHDAM EN ÇOK AZALDIĞI ŞEHİR YALOVA: 2021 ile karşılaştırıldığında, 2022’de sanayide istihdam azalışının en çok olduğu şehirler; Yalova (yüzde 26,27), Bayburt (yüzde 24,75), Kırıkkale (yüzde 15,35), Karaman (yüzde 11,40), Tunceli (yüzde 11,09) olarak kayıtlara geçti.

BÖLGELER BAZINDA SANAYİ İSTİHDAMI EN FAZLA KUZEYDOĞU ANADOLU’DA ARTTI: Bölgeler bazında sanayi istihdamında artış, Kuzeydoğu Anadolu’da yüzde 25,16, Ortadoğu Anadolu’da yüzde 24,02, Güneydoğu Anadolu’da yüzde 11,85 oldu. Sanayi istihdam artışının en düşük olduğu bölgeler; İstanbul (yüzde 4,51), Ege (yüzde 6,84) ve Doğu Marmara (yüzde 7,13) oldu.

EN ÇOK MÜHENDİS DOĞU MARMARA’DA ÇALIŞIYOR: 2022 sonu itibariyle sanayi tesislerinde en çok mühendisin Doğu Marmara’da çalıştığı tespit edildi. Doğu Marmara’da 43 bin 390, Batı Anadolu’da 42 bin 398, İstanbul’da 41 bin 393, Ege’de 26 bin 832, Akdeniz’de 12 bin 197 mühendis, sanayi tesislerinde istihdam ediliyor. Toplam çalışanların da yüzde 5,07’sini mühendis, yüzde 4,54’ünü teknisyen, yüzde 6,18’ini usta, yüzde 72,03’ünü işçi, yüzde 11,13’ünü idari personel oluşturuyor.

SANAYİ TESİSİ BAŞINA EN ÇOK ÇALIŞANI OLAN İL ÇANKIRI: 2022 sonu itibariyle sanayi tesislerinde ortalama 40,41 kişi çalıştığı tespit edildi. Sanayi tesisi başına en çok çalışanı olan il Çankırı (107,45) oldu. Onu Zonguldak (95,28), Bilecik (85,17), Tekirdağ (83,21), Bartın (82,65) illeri izledi.

YÜKSEK, ORTA YÜKSEK, ORTA DÜŞÜK TEKNOLOJİ KAPSAMINDAKİ SANAYİ TESİSLERİNİN ORANI DÜŞTÜ: 2021-2022 döneminde, yüksek teknoloji kapsamındaki sanayi tesislerinin oranı, yüzde 2,38’den yüzde 2,31’e geriledi. Orta-yüksek teknoloji kapsamındaki sanayi tesislerinin oranı, yüzde 24,3’ten yüzde 23,73’e düştü. Orta-düşük teknoloji kapsamındaki sanayi tesislerinin oranı, yüzde 30,57’den yüzde 30,26’ya indi. Düşük teknoloji kapsamındaki sanayi tesislerinin oranı ise yüzde 42,75’ten yüzde 43,69’a yükseldi. 2022 yılı sonu itibariyle geçerli olan kapasite raporlarının 2 bin 469’u yüksek teknoloji ürünleri, 25 bin 332’si orta-yüksek teknoloji, 32 bin 300’ü orta-düşük teknoloji ve 46 bin 638’i düşük teknoloji alanında düzenlendi.

EN ÇOK KAPASİTE RAPORU, FABRİKASYON METAL ÜRÜNLERİ İMALATI KONUSUNDA HAZIRLANDI: 2022 yılı sonu itibarıyla en çok kapasite raporu, yüzde 11,40 oranında ‘fabrikasyon metal ürünleri imalatı (makine ve teçhizat hariç)’ konusunda hazırlandı. Daha sonra en çok kodlanan faaliyet grupları sırası ile ‘gıda ürünlerinin imalatı’ yüzde 10,33, ‘başka yerde sınıflandırılmamış makine ve ekipman imalatı’ yüzde 8,98, ‘tekstil ürünlerinin imalatı’ yüzde 7,69, ‘kauçuk ve plastik ürünlerin imalatı’ yüzde 6,76 oranlarında gerçekleşti. En az kapasite raporu düzenlenen son beş faaliyet grubu; ‘tütün ürünleri imalatı (yüzde 0,08)’, ‘diğer hizmet faaliyetleri (yüzde 0,03)’, ‘balıkçılık ve su ürünleri yetiştiriciliği (yüzde 0,02)’, ‘ham petrol ve doğal gaz çıkarımı (yüzde 0,02)’ ve ‘ormancılık ile endüstriyel ve yakacak odun üretimi (yüzde 0,002)’ olarak sıralandı.

EN ÇOK RAPOR İSTANBUL’DA, EN AZ RAPOR BAYBURT’TA DÜZENLENDİ: 2022 yılı sonu itibariyle en çok sanayi kapasite raporu İstanbul, en az Bayburt’ta düzenlendi.  En çok kapasite raporu düzenlenen ilk beş il, sırası ile İstanbul (27 bin 417), Ankara (6 bin 510), Bursa (6 bin 327), İzmir (5 bin 895) ve Konya (3 bin 957) oldu. En az kapasite raporu düzenlenen son beş il, sırası ile Bayburt (21), Tunceli (38), Ardahan (41), Hakkâri (43), Iğdır (53) olarak kayıtlara geçti.

YABANCI SERMAYELİ FİRMALARIN ÜRETİM TESİSLERİNİN EN ÇOK OLDUĞU KENT İSTANBUL: 2022 yılı sonu itibarıyla bin 390 yabancı sermayeli firma, kapasite raporu yaptırdı. Yabancı sermayeli firmaların üretim tesislerinin en çok olduğu il İstanbul (255) oldu. Onu Kocaeli (183), İzmir (179), Bursa (84) ve Tekirdağ (71) takip etti. Yabancı sermayeli firmaların kapasite raporu yaptırdıkları tesislerin faaliyet grubuna göre ilk 5 sıralaması, 147 ile ‘fabrikasyon metal ürünleri imalatı (makine ve teçhizat hariç)’, 137 ile ‘başka yerde sınıflandırılmamış makine ve ekipman imalatı’, 131 ile ‘kauçuk ve plastik ürünlerin imalatı’, 117 ile ‘kimyasalların ve kimyasal ürünlerin imalatı’ ve 84 ile ‘motorlu kara taşıtı, treyler (römork) ve yarı treyler (yarı römork) imalatı’ oldu.

YABANCI SERMAYELİ SANAYİ TESİSİ SAYISINDA ALMANYA İLK SIRADA: Yabancı sermayeli sanayi tesisi sayısında, 247 ile Almanya ilk sırada yer aldı. Almanya’yı Hollanda (105), İtalya (54), Büyük Britanya ve Kuzey İrlanda (51) ve İspanya (48) izledi.”